Na szczycie ogromnej Rushmore Rock w Dakotach, w zachodnich Stanach Zjednoczonych, z daleka widoczna jest gigantyczna głowa mężczyzny wyrzeźbiona z granitu z wysokim czołem i mocno ściśniętymi ustami. Ameryka uchwyciła więc zdjęcie swojego wspaniałego syna Abrahama Lincolna.
„Kłaniamy się przed Abrahamem Lincolnem, wielkim Amerykaninem, który wzniósł sztandar walki o wyzwolenie Afroamerykanów… o równość między narodami, o sprawiedliwość” – powiedział N.S. Chruszczow.
Droga życiowa szesnastego prezydenta Stanów Zjednoczonych była pod wieloma względami niezwykła dla mężów stanu tego kraju.
Dzieciństwo i młodość
Lincoln urodził się 12 lutego 1809 r. w rodzinie rolnika-osadnika w Kentucky. Dorastał na pustyni wśród surowych i odważnych ludzi.
Od najmłodszych lat pomagał rodzicom oczyszczać ziemię pod uprawy, orać, budować domy, polować, nie rozstawał się z bronią i siekierą. Rodzina często przenosiła się z miejsca na miejsce, a chłopiec prawie nie mógł się uczyć. Uczęszczał do szkoły przez cały rok, ale bardzo lubił czytać. Ulubioną książką była powieść „Robinson Crusoe”.
Jego młodość nie była łatwa. Zmieniał wiele zawodów – był parobkiem, drwalem, przewoźnikiem, geodetą, urzędnikiem pocztowym. I entuzjastycznie, wytrwale zaangażowany w samokształcenie. 22-letni Lincoln ląduje na południu, w Nowym Orleanie, i widząc cierpienie i rażący brak praw czarnych niewolników, jest na zawsze przesiąknięty nienawiścią do niewolnictwa. „Jeśli kiedykolwiek uderzę w niewolnictwo, zmiażdżę je”, powiedział wtedy.
W 1836 Lincoln zdaje egzamin adwokacki. Uczciwość i bezpośredniość przyniosły mu opinię osoby pryncypialnej i nieprzekupnej. Lincoln zostaje wybrany do legislatury stanu Illinois. W latach 1847-49. Zostaje członkiem Izby Reprezentantów.
Kariera polityczna
Demokracja, dążenie do sprawiedliwości, liczne wystąpienia publiczne przeciwko niewolnictwu przyniosły Lincolnowi sławę jako polityka. W 1854 był jednym z założycieli Partii Republikańskiej, która wysuwała, choć z zastrzeżeniami, szereg postępowych postulatów.
W 1860 roku Abraham Lincoln jest kandydatem na prezydenta USA.
„Naród amerykański musi wybrać jedną rzecz: wolność lub niewolnictwo” – powiedział Lincoln.
W wyniku zaciekłej walki Abraham Lincoln zajmuje najwyższe stanowisko rządowe w Stanach Zjednoczonych. To oznaczało sukces sił demokratycznych w kraju i zadało poważny cios interesom i przywilejom plantatorów z Południa. Jego wybór był swego rodzaju sygnałem do secesji Południa i powstania Konfederacji.
Szykowała się otwarta konfrontacja.
4 marca 1861 Lincoln złożył przysięgę wierności Konstytucji Stanów Zjednoczonych. Uroczystą uroczystość zwieńczył huk salutu artyleryjskiego. Podczas swojej inauguracji Lincoln wezwał do zjednoczenia kraju, ale niestety nie udało mu się zgasić zażartego konfliktu między Północą a Południem.
12 kwietnia w Południowej Karolinie rozległy się pierwsze strzały z wojny domowej Północ-Południe. W początkowym okresie działań wojennych nowy prezydent unikał drastycznych działań, stawiając duże nadzieje na wzajemne ustępstwa.
Jednak z biegiem czasu poglądy Lincolna uległy zmianie. Biorąc pod uwagę nastroje mas i niepowodzenia mieszkańców Północy, Abraham Lincoln od połowy 1862 r. przystępuje do zdecydowanej akcji: ogłaszana jest mobilizacja do wojska, uchwalane jest „prawo o zagrodzie”, które pozwalało każdemu obywatelowi USA otrzymać kawałek wolnej ziemi na Zachodzie za niewielką opłatą. A we wrześniu 1862 Lincoln, opierając się na masach robotników i rolników, opublikował proklamację emancypacji Murzynów.
„Od 1 stycznia 1863 roku…”, powiedziała, „wszystkie osoby, które były w pozycji niewolników są teraz i na zawsze wolne”.
Cztery miliony czarnych niewolników znalazło wolność. Wielu z nich wstąpiło do armii mieszkańców północy. Przemówienia prezydenta zainspirowały masy i są obecnie uznawane za dziedzictwo kraju.
W 1864 Lincoln został ponownie wybrany na prezydenta Stanów Zjednoczonych. Po zakończeniu wojny zaproponował plan tzw. umiarkowanej odbudowy, co wiązało się ze zgodą narodu i całkowitym odrzuceniem zemsty.
Lincoln był „prezydentem wojskowym”, ale dążył do pokoju, marzył o tym.
„Chcę pokoju”, napisał w 1863 r., „Chcę powstrzymać tę straszną eksterminację ludzi i niszczenie wartości materialnych…”
Podczas wojny Lincoln był w stanie powstrzymać Wielką Brytanię i niektóre kraje europejskie przed interwencją.
Działania Lincolna wzmocniły władzę wykonawczą. Włączył swoich przeciwników do rządu i pociągnął ich do pracy na rzecz wspólnych celów. Ale środowiska reakcyjne nienawidziły demokratycznego prezydenta. Właściciele niewolników mieli sojuszników wśród wielkiej burżuazji finansowej Północy. Ich agenci byli wszędzie: na giełdzie, w wojsku, w Kongresie, nawet w rządzie. Nad Lincolnem zbierał się złowieszczy spisek.
Śmierć Lincolna
14 kwietnia 1865 Abraham Lincoln został śmiertelnie ranny w teatrze w Waszyngtonie przez agenta będącego właścicielem niewolników, Johna Wilkesa Bootha. Był to pierwszy zamordowany prezydent w kraju. Tragiczna śmierć Lincolna wywołała głęboki smutek na całym świecie. Prowadził sondaże społeczne, obecnie jest jednym z najlepszych i najbardziej szanowanych prezydentów USA. Warto powiedzieć, że będąc w Białym Domu był wielokrotnie poddawany dość ostrej krytyce.
Lincoln, którego całe życie jest przykładem służenia ludziom, zawsze odczuwał niepokój o przyszłość kraju. Pokonał właścicieli niewolników, ale widział, jak rodziły się nowe formy ucisku.
Słowa wielkiego prezydenta okazały się prorocze. Prawie 100 lat po śmierci Lincolna amerykańskie wściekłe kule uderzyły w 35. prezydenta Stanów Zjednoczonych, Johna F. Kennedy’ego. Nikczemne morderstwo w Dallas po raz kolejny przypomniało postępowym siłom Ameryki o potrzebie zintensyfikowania walki o wprowadzenie kraju na ścieżkę demokracji, o powrót do tych wielkich tradycji, które przekazali mu A. Lincoln i F. Roosevelt.
