Mario Molina to wybitny meksykański naukowiec i badacz w dziedzinie chemii. To pierwszy naukowiec z Meksyku, któremu przyznano Nagrodę Nobla za odkrycia naukowe w kategorii chemia.
Molina szybko zyskała uznanie w światowych kręgach naukowych. Przez lata swojej kariery piastował honorowe stanowiska dydaktyczne i badawcze nie tylko na uniwersytetach i w instytutach w Meksyku, ale także w Europie, Ameryce i Kanadzie. Ponadto powierzono mu stanowisko doradcy klimatycznego i stanowisko kierownicze w Meksykańskim Centrum Środowiska.
Wczesne lata
Mario Molina urodził się 19 marca 1943 roku w stolicy Meksyku, Mexico City. Jego matka, Lenore Henrico de Molina, pracowała jako menadżerka do spraw rodzinnych. Ojciec Roberto Molina Pasquel najpierw praktykował prawo, a następnie został dyplomatą. Był w różnych okresach mianowany ambasadorem na Filipinach, Australii i Etiopii.
Molina ukończyła szkołę podstawową w szkole meksykańskiej. Już w młodym wieku zaczął wykazywać duże zainteresowanie naukami chemicznymi. Łazienkę w swoim domu wykorzystywał jako swoje pierwsze laboratorium badawcze. Jako instrumenty do swoich eksperymentów używał zabawkowych zestawów chemicznych i mikroskopów dla dzieci.
Ciotka Esther Molina, która pracowała jako chemik, widząc głód wiedzy naukowej młodego Mario, zawsze pomagała mu w przeprowadzaniu najbardziej skomplikowanych eksperymentów, wystarczająco szczegółowo wyjaśniając ich niuanse i istotę.
W wieku 11 lat Mario postanowił poważnie studiować chemię. Rodzice wysłali go do szwajcarskiej szkoły z internatem. Tam sam nauczył się języka niemieckiego.
Mario od dzieciństwa marzył o zostaniu skrzypkiem, jednak z biegiem czasu jego zainteresowania zmieniły się na korzyść chemii.
Ścieżka do udanej kariery
Podczas studiów na uniwersytecie Mario Molina stale brał udział w różnych eksperymentalnych projektach naukowych. Na przykład był częścią grupy mającej na celu wyjaśnienie dynamiki molekularnej za pomocą chemicznego promieniowania laserowego. Molina badał także charakterystykę energii wewnętrznej ośrodków powstałej w wyniku reakcji chemicznych.
Podczas studiów na Uniwersytecie Kalifornijskim często brał udział we wspólnych projektach badawczych ze swoim nauczycielem, słynnym profesorem Georgem C. Pimentelem. Z biegiem lat zainteresowanie Mario chemią w końcu wzrosło.
W 1973 roku uzyskał stopień doktora w kategorii chemii fizycznej. Jest członkiem zespołu badawczego Uniwersytetu Berkeley, kierowanego przez Sherwooda Rowlanda.
Ich grupa pracowała nad projektem obejmującym przeprowadzenie eksperymentów mających na celu określenie wpływu chlorofluorowęglowodorów (CFC) na środowisko i atmosferę. W wyniku tych badań dokonano ważnego odkrycia naukowego.
W latach 1974–2004 Mario Molina nie tylko wykładał, ale także kierował różnymi organizacjami badawczymi. Zajmuje wysokie stanowiska w Jet Propulsion Laboratories oraz w California i Massachusetts Institute of Technology.
Molina rozpoczął studia na Uniwersytecie Kalifornijskim (San Diego) na Wydziale Biochemii i Chemii w 2004 roku. Jednocześnie studiuje w Instytucie Badawczym Oceanografii (Scripps).
Po ukończeniu studiów w tych instytucjach zaproponowano mu stanowiska kierownicze w wydziałach chemii badawczej Uniwersytetu Kalifornijskiego (San Diego) – planetarnej i ziemsko-atmosferycznej. Kierował obydwoma wydziałami.
W 2000 roku Molina został zapisany do Papieskiej Akademii Naukowej. Wraz z naukowcami Zaelke i Ramanathanem przygotował raport na temat poważnych zmian klimatycznych na planecie. Nakreślono w nim 12-punktowy plan możliwego rozwiązania ograniczającego skutki związane z dramatyczną zmianą globalnych warunków klimatycznych.
W 2005 roku Mario Molina utworzył Centrum Studiów Środowiska i Energii Kierunku Strategicznego. Zostaje jego dyrektorem. Organizacja ta nosi obecnie jego imię.
Ponadto w latach 2000-2005. Mario Molina został powołany do rady nadzorczej Towarzystwa i Nauki.
W latach 2004-2011. Zasiadał w Radzie Dyrektorów Fundacji MacArthur ds. Bezpieczeństwa Globalnego i Polityki Instytucjonalnej.
W 2008 roku Mario Molina dołączył do amerykańskiej grupy badawczej zajmującej się kwestiami środowiskowymi.
Molina brał także udział w eksperymentach mających na celu określenie znaczenia obowiązkowego noszenia maseczek medycznych w czasie pandemii SARS-COV-2 i zaproponował własne rozwiązanie tego problemu. Jego artykuł opisujący wyniki tych badań ukazał się w wielu światowych czasopismach naukowych.
Prace badawcze nad chlorofluorowęglowodorami
W 1973 roku Molina dołączył do grupy profesora Sherwooda, której zadaniem było prowadzenie eksperymentów chemicznych na „gorących atomach”. Projekt ten doprowadził następnie do utworzenia zespołu mającego zbadać chlorofluorowęglowodory, gazy obojętne stosowane w produkcji pianek, aerozoli i czynników chłodniczych.
Molina wraz z profesorem Rowlandem przygotowali raport teoretyczny na temat niszczenia warstwy ozonowej atmosfery przez chlorofluorowęglowodory. Opierało się to na wykorzystaniu ogólnie przyjętych informacji na temat składu chemicznego ozonu w warunkach atmosferycznych. Wykorzystano do tego również modelowanie komputerowe.
Początkowym celem eksperymentu było znalezienie metody umożliwiającej określenie rozkładu molekularnego chlorofluorowęglowodorów w różnych warstwach atmosfery. Ponadto dobrze wiadomo, że w dolnych warstwach atmosfery gazy te są obojętne.
W wyniku licznych badań odkryto następujący wzór – gdy chlorofluorowęglowodory dostające się do atmosfery nie rozłożą się na cząsteczki w wyniku jakichkolwiek procesów chemicznych, z pewnością przedostaną się do górnych warstw atmosfery, które mają swoje własne, charakterystyczne warunki.
Najwyższe warstwy stratosfery są stale narażone na negatywne działanie promieni ultrafioletowych ze słońca. Najcieńsza warstwa ozonu, znajdująca się w górnej części stratosfery, pełni funkcje ochronne w stosunku do niższych warstw atmosfery przed niebezpiecznym promieniowaniem słonecznym.
Molina zasugerował, że fotony UV niszczące strukturę molekularną tlenu mogą być również zdolne do niszczenia chlorofluorowęglowodorów, uwalniając do atmosfery wiele szkodliwych produktów, w tym cząsteczki chloru (CL). Chlor składa się z atomów rodników, więc może reagować z atomami ozonu (O).
W 1974 roku w czasopiśmie Nature opublikowano artykuł Moliny i Rowlanda, w którym zasugerowano, że chlorofluorowęglowodory stanowią poważne zagrożenie dla stratosferycznej warstwy ozonowej. Głównym argumentem przemawiającym za tym czynnikiem były wyniki licznych badań w tym zakresie.
Ponadto przedstawili 150-stronicowy raport i zwołali konferencję prasową w Stanach Zjednoczonych, wzywając do całkowitego zakazu emisji chlorofluorowęglowodorów do środowiska. W rezultacie przyciągnięto uwagę społeczności światowej.
W tamtych latach chlorofluorowęglowodory były szeroko stosowane do produkcji czynników chłodniczych, aerozoli i paliw.
Raporty Moliny i Rowlanda zaczęły być kwestionowane przez producentów środków chemicznych. Jednak szeroki konsensus społeczny w tej kwestii powstał dopiero w 1976 roku, dzięki opublikowanemu raportowi Narodowej Akademii Nauk.
Argumenty Moline’a i Rowlanda zostały również jak najbardziej szczegółowo poparte dowodami wskazującymi na zmniejszenie się stratosferycznej warstwy ozonowej na Antarktydzie. Raport ten opublikowano w czasopiśmie Nature (1985).
W związku z pojawieniem się tego protokołu ilość chlorofluorowęglowodorów emitowanych do atmosfery znacznie spadła. Jednocześnie odnotowano spowolnienie tempa zmian klimatycznych i niszczenia ozonu w atmosferze. Za tę pracę badawczą Molina otrzymał wspólnie z Rowlandem i Crutzenem Nagrodę Nobla (1995).
W 1985 roku naukowiec Joseph Farman zidentyfikował dziurę w atmosferycznej warstwie ozonowej nad Antarktydą. Dlatego naukowcy decydują się na zorganizowanie wyprawy, która ma odkryć przyczyny szybkiego zubożenia warstwy ozonowej w tym regionie. Szefem tego projektu został Mario Molina.
W rezultacie odkryto, że warunki panujące w stratosferze na Antarktydzie sprzyjają aktywacji chloru jako katalizatora niszczenia warstwy ozonowej.
Nagrody i tytuły honorowe
Mario Molina przez całe swoje życie otrzymał wiele nagród, wyróżnień i tytułów honorowych:
- 1960 – asteroida została nazwana na cześć Mario Moliny.
- 1965 – uzyskał tytuł licencjata w dziedzinie inżynierii chemicznej na Narodowym Uniwersytecie Meksykańskim.
- 1987 – otrzymał Nagrodę Esselena od Amerykańskiego Towarzystwa Naukowców Chemicznych.
- 1988 – otrzymał Nagrodę Cleveland od Towarzystwa Amerykańskiego Rozwoju Naukowego.
- 1989 – Global 500 przyznano nagrodę za najwyższe osiągnięcia w światowej dziedzinie nauki.
- 1990 – otrzymał grant w wysokości 150 tys. dolarów od Fundacji Charytatywnej Pew na usługi w zakresie ochrony środowiska i ochrony środowiska.
- 1993 – członkostwo w Amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk.
- 1995 – wspólnie z F. Sherwoodem Rowlandem i Paulem J. Crutzenem otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za odkrycie teorii destrukcyjnego wpływu chlorofluorowęglowodorów na warstwę ozonową.
- 1996 – odznaczony nagrodą Amerykańskiej Akademii Osiągnięć „Złota Płyta”.
- 1996 – członkostwo w Amerykańskim Instytucie Medycznym.
- 1998 – otrzymał specjalną Nagrodę Gibbsa od Chicago Society of Chemists za wysokie osiągnięcia w dziedzinie technologii naukowej i ekologii.
- 2003 – organizacja Molina otrzymała doroczną nagrodę w dziedzinie badań środowiskowych.
- 2003 – członkostwo w National College of Mexico.
- 2007 – członkostwo w naukowej Amerykańskiej Akademii Narodowej.
- 2007 – członkostwo w organizacji filozofów USA i akademii naukowej Meksyku.
- 2014 – członkostwo w Society for the Advancement of Scientific Advancement of the United States, współprzewodniczenie projektowi AAAS dotyczącemu badań nad zmianami klimatycznymi.
- 2013 – odznaczony Medalem Wolności przez amerykańskiego prezydenta Baracka Obamę.
Stopnie honorowe
1996-2004:
- Uniwersytet Narodowy (Meksyk).
- Uniwersytet Europejski (Anglia).
- Uniwersytet Yale
- Uniwersytet Kanady (Calgary).
- USA College (Connecticut).
- Uniwersytety w USA (Miami i Trinity).
- Meksykański Uniwersytet Stanowy (Hidalgo).
- Uniwersytet USA na Florydzie, Międzynarodowy.
- Uniwersytet Kanady (Waterloo).
- Uniwersytet Tufts
- Meksykański Uniwersytet Federalny (Metropolitan).
2005-2015:
- Uniwersytet USA (Południowa Floryda).
- Meksykański Uniwersytet Stanowy (stan Meksyk).
- Meksykański Uniwersytet Federalny (Chapingo).
- Uniwersytet Duke’a.
- Krajowy Meksykański Instytut Politechniczny.
- Meksykański Uniwersytet Stanowy (Michoacan).
- Uniwersytet Europejski Alfonso X.
- Meksykański Uniwersytet Stanowy (Guadalajara).
- Uniwersytet Europejski Wolna Bruksela
- Meksykański Uniwersytet Stanowy (San Luis Potosi).
- Uniwersytet Kanady (Kolumbia Brytyjska).
- Uniwersytet Harvarda, US College (Whittier).
- Uniwersytet Complutense (Madryt).
- Uniwersytet USA (absolwent Claremont).
- USA College (Williams).
Życie osobiste
Pierwszą żoną Mario Moliny była Louise Y. Tan. Była także chemikiem. Ich znajomość nastąpiła, gdy Molina pracował nad swoją rozprawą doktorską podczas studiów na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.
Pobrali się w 1973 roku. Po pewnym czasie para zdecydowała się zamieszkać w mieście Irvine. Cztery lata później urodził się ich syn Felipe. Jednak w 2000 roku Louise i Mario rozwiedli się.
Louise całe życie spędziła jako pracownik naukowy w Molino Center for Environment and Energy Research.
W 2006 roku Mario Molina ożenił się po raz drugi. Jego żoną była Guadalupe Alvarez.
