Büyük olasılıkla, “Bu başka bir yeni diyet” diye düşünüyorsunuz? HAYIR! Paleo diyeti aslında yeni bir şey değil. Bu muhtemelen en eski yeme şeklidir – insanlık kadar eskidir.
- Paleolitik ve modern insan - karşılaştırmaya yer var mı?
- Paleo diyetinin ana argümanları nelerdir?
- Yasak ürünler
- Paleo Diyetinde İzin Verilen Yiyecekler
- Ama tahıllar ve baklagiller olmadan nasıl enerji elde edilir?
- Paleo'nun Vaadi: Kalori Sayımı Yapmaksızın Kilo Kaybı
- Son Karar: Paleo Diyeti Düşünmeye Değer mi?
“Paleo“, “Paleolitik“den gelir ve mağara adamlarının Paleolitik diyetini modern koşullara uyarlama girişimidir. Bu diyet, kilo vermenin, sağlığı korumanın ve otoimmün hastalıkları tedavi etmenin basit bir yöntemi olarak Batı’da popülerlik kazanıyor.
Paleolitik ve modern insan – karşılaştırmaya yer var mı?
On binlerce yıl önce atalarımız avcı ve toplayıcıydı. Uygarlık bugün muazzam bir gelişme gösterse de, insan genetiği pek değişmedi. Peki Homo sapiens’in o zamanki görünümü ile şimdiki görünümü arasında bir fark var mı? Büyük!
Mağara adamı kaslı, atletik, çevik ve esnek olmasına rağmen, biz onun modern mirasçıları hiç de atletik değiliz. Çoğu insan aşırı kilolu ve oldukça kötü durumda. Modern hayatın stresinden ve kronik hastalık salgınlarından bahsetmiyorum bile.
Birçoğu atalarımızın çok daha az yaşadığını söyleyebilir. Hiç şüphe yok ki öyle. Ancak kendinize sormanız gereken mantıklı soru şudur: Kendinizi geçindirmek ve vahşi doğada hayatta kalmak zorunda kalsaydınız 90 yaşına kadar yaşar mıydınız? Modern tıbba erişimi olsaydı, Paleolitik bir adam ne kadar yaşardı? Elbette bu soruların cevaplarını bulmanın bir yolu yok ama sadece düşünmek bile merak uyandırıyor.
Paleo diyetinin ana argümanları nelerdir?
Ancak Dr. Cordain ve paleo hareketi içindekilere göre, tarım insanlığa zarar verdiği kadar yardımcı da olmuştur. Paleo diyetinin savunucuları, insan vücudunun yetiştirilen tüm ürünlere asla tam olarak uyum sağlayamayacağı fikrini desteklemektedir. Bedenin, avcılığa ve toplayıcılığa dayalı Paleolitik bir diyete alışması için yüzbinlerce yılı vardı. Ve yeni kültürlere uyum sağlamak için sadece birkaç bin yıl. Ve bugün çoğu insanın besin piramidinin temelini oluşturuyorlar.
Yasak ürünler
Yasaklanan başlıca yiyecekler tahıllar ve baklagillerdir – buğday, mısır, pirinç, fasulye, mercimek, nohut. Dışlanmalarının ana nedeni, insan doğal gıdasının bir parçası olmamasıdır. Ek olarak, esas olarak enerji için kullanılmadıkları takdirde yağ depolarında biriken karbonhidratları içerirler.
Paleo savunucularının bir başka argümanı da çoğu tahılın glüten ve lektin içermesidir. Pek çok insanda birçok şekilde (dermatit, gastrointestinal bozukluklar, otoimmün hastalıklar, eklem ve üreme sorunları) kendini gösteren glüten intoleransı vardır. Lektinler, tahıllarda, baklagillerde ve patateslerde doğal olarak bulunan antinutrientlerdir (toksik maddeler).
İkinci grup yasaklı gıdalar şeker ve yarı mamul ürünlerdir. Bunların hepsi normal durumundan koparılmış ve onlar için doğal olmayan bir şekilde işlenmiş ürünlerdir: farklı türde atıştırmalıklar ve cipsler, sosisler, yarı mamul ürünler. Alkol, süt ve süt ürünleri de rejimin dışında tutulur, ikincisine özel dikkat gösterilmelidir.
Süt Ürünleri – Buradaki argüman açık – eski mağara avcıları inek sağmıyorlardı. Aslında başka hiçbir hayvan türü yetişkinken süt içmez. Bu yüzden belki de çoğu insanda (yaklaşık %60) laktoz intoleransı veya bir tür süt alerjisi vardır. Bununla birlikte, bazı paleo uzmanları, vücut ekstra kaloriye ihtiyaç duyduğunda süt ürünlerinin dahil edilmesine izin verir.
Paleo Diyetinde İzin Verilen Yiyecekler
Yulaf yok, fasulye yok, süt yok! Peki, bu diyeti uygularken genellikle ne yiyorlar?
- Taze kırmızı et
- Kuş eti.
- Balık.
- Yumurtalar.
- Sebzeler.
- Bitkisel yağlar (zeytinyağı, hindistancevizi yağı).
- Meyveler (tercihen mevsimlik).
- Kuru yemişler (ağır yiyecekler – aşırıya kaçmayın).
- Köklü sebzeler (havuç, şalgam, pancar; özellikle antrenmandan sonra glikojeni yenilemesi gereken sporcular olmak üzere bazıları patates içerir).
Ama tahıllar ve baklagiller olmadan nasıl enerji elde edilir?
Aslında insan vücudu çok daha az karbonhidratla çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Ve karbonhidratların (daha küçük miktarlarda da olsa) meyvelerde, sebzelerde ve kök bitkilerde bulunduğunu unutmayın. Ve bu ürünler mağara diyetinin ayrılmaz bir parçasıdır. Amacınız kilo vermekse, sınırlamanız gereken tek diyet bileşeni meyvedir.
Paleo’nun Vaadi: Kalori Sayımı Yapmaksızın Kilo Kaybı
İnternette paleo diyetini ayrıntılı olarak incelerseniz, çoğu paleositte bu diyetin ilkelerini benimserseniz bir daha asla kalori saymak zorunda kalmayacağınızı okuyacaksınız. “Pişmanlık duymadan istediğin kadar yemek yersen tekrar kilo verirsin.”
Tabii ki, bu ifadeye şüpheyle yaklaşmamak elde değil. Kilo kaybı söz konusu olduğunda, tüketilen kalori ile yakılan kalori arasındaki denge her zaman en önemli şeydir. Paleo diyetinin başarısının nedeni, paleo gıdaların “sihirli özellikleri” değildir. Hala kalori içerirler. Onlarla fazla yemek neredeyse imkansız. Yüksek lifli meyve ve sebzelerin yanı sıra sağlıklı yağlarla eşleştirilmiş protein (et, deniz ürünleri ve yumurta) kombinasyonu son derece tok tutar.
Sınırsız salata ve biraz zeytinyağı ile orta boy bir biftek yiyin ve saatlerce tok kalacaksınız. Büyük bir kase spagetti ye ve birkaç saat içinde tekrar acıkacaksın çünkü kan şekerin önce yükselecek, sonra düşecek.
Paleo diyeti ile kısa süreli ve bilinçli olarak uygulanan düşük karbonhidratlı ve ketojenik diyetlerin kilo vermeye iyi geldiğine dair benzerlikler görmeden edemiyor insan.
Son Karar: Paleo Diyeti Düşünmeye Değer mi?
Paleo diyetinin bazı ilginç faydaları vardır (işlenmiş gıdaları, trans yağları, beyaz şekeri ortadan kaldırır, otoimmün hastalıklara iyi gelir), ancak bu diyet rejimi, özellikle sporcular için isteğe bağlıdır. Fiziksel olarak aktif olduğunuzda, insülin duyarlılığınız artar ve tahıl ve baklagiller şeklinde daha yüksek karbonhidrat alımı o kadar da sorun değildir. Bu, durmadan beyaz ekmek, patates ve pirinç yiyebileceğiniz ve yine de kilo verebileceğiniz anlamına gelmez. Ancak antrenman sonrası diyetinize ve antrenman günlerinize stratejik olarak tahıl ve baklagiller ekleyebilirsiniz.
